SOBIROV MARDON AYUBOVICH

Mardon Ayubovich Sobirov - professor, O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan o'qituvchi, hozirgi zamonning birinchi o'zbek matematiklaridan biri, ham matematikaning rivojlanishiga, ham respublikamizda uni o'qitishga katta hissa qo'shgan.

Olim 1909 yil 13 iyulda Samarqand shahrida hunarmand oilasida tug'ilgan.

1924 yilda maktabni tugatgandan so'ng M.A. Sobirov o'z faoliyatini "Zarafshon" gazetasining Samarqand viloyatidagi muxbiri sifatida boshladi.

1929 yilda u Samarqanddan Moskvaga jo'nab ketdi va o'sha paytda Moskva davlat universitetining tayyorgarlik fakulteti bo’lgan ishchilar fakultetida o'qishni boshladi. Bir yil ishchi fakultetda o'qiganidan so'ng, ushbu universitetning matematika fakultetiga o'qishga kirdi.

1935 yilda M.A. Sobirov Moskva davlat universitetining aspiranturasiga o'qishga kirdi, u erda uning ilmiy maslahatchisi professor, mashhur geometr I Dubnov edi.

1938 yilda Mardon Ayubovich nomzodlik dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qildi. Markaziy Osiyoda bu hamyurtimiz himoya qilgan geometriya bo'yicha birinchi dissertatsiya ishi edi. Dissertatsiyasini himoya qilgach, olim ona shahriga qaytib keldi va o'qituvchilik faoliyatini boshladi, Samarqanddagi O'zbek davlat universitetining fizika-matematika fakultetida dotsent bo'lib, keyinchalik shu fakultet dekani etib tayinlandi.

Ikkinchi Jahon urushi boshlanganda, O'zbekiston davlat universiteti O'rta Osiyo davlat universiteti (hozirgi O'zbekiston Milliy universiteti) deb o'zgartirildi. 1941 yil noyabrda M. A. Sobirov mexanika-matematika fakulteti dekani va geometriya va topologiya kafedrasi mudiri bo'ldi.

M.A.Sobirov tashabbusi bilan ko'plab iste'dodli yosh matematiklar o'qitish va ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish uchun Moskvaga va boshqa yirik ilmiy markazlarga yuborildi.

M.A.Sobirov ko'p e'tibor va vaqtIni o'zbek tilida darsliklar va o'quv qo'llanmalarini nashr etishga bag'ishladi. U hamkasbi A.Yusupov bilan hammualliflikda oliy o'quv yurtlari uchun "Differentsial geometriya kursi" darsligini yaratdi, u ko'p yillar davomida o'zbek tilidagi differentsial geometriya bo'yicha yagona o'quv qo'llanma bo'lgan.

U hamkasblari bilan birgalikda G. M. Fixtengoltsning "Differentsial va integral hisob" va D. I. Perepelkinning "Elementar geometriya" darsliklarining I va II jildlarini tarjima qildi.

"Chizma geometriya usullari va uning qo'llanilishi" kitobi - tarjima qilingan va Mardon Ayubovich mashqlari bilan to'ldirilgan bo'lib, uzoq vaqtdan beri pedagogika institutlari uchun asosiy o'quv qo'llanma bo'lib kelgan.

 Shuningdek, M. Sobirovning o'zbek matematik terminologiyasi sohasidagi asarlari diqqatga sazovordir. Uning bu yo'nalishdagi birinchi asari 1952 yilda "Ruscha-o'zbekcha terminologik lug'at" nomi bilan nashr etilgan. 1970 yilda "Ruscha-o'zbekcha matematik lug'at" kitobi, 1973 yilda "Matematikaning ruscha-o'zbekcha lug'ati" nashr etildi.

Mardon Ayubovich iste'dodli o'qituvchi edi, umrining oxirigacha O'zbekiston Milliy Universitetining mexanika va matematika fakultetida geometriyaning asosiy kurslaridan ma'ruzalar qildi.

Uni taniganlar, birga ishlagan, u bilan birga o'qiganlar, uni g'ayratli ishchi, talabchan ustoz, sevimli ota va do'st sifatida eslashadi. Sobirov Mardon Ayubovich 1993 yil 15 noyabrda vafot etdi.

O'zbekiston matematiklari Sobirov Mardon Ayubovichni har doim o'zlarining sevimli Domlalari sifatida eslashadi.